Luzerne behoort tot de vlinderbloemigen en heeft unieke eigenschappen. Het bevat een laag suikergehalte, hoog eiwitgehalte en heeft een positief effect tegen maagzweren bij paarden. Voor welke paarden is het voeren van luzerne geschikt?
Verschil gras(hooi) en luzerne
Luzerne wordt “geoogst” wanneer de plant circa 25 cm hoog is, het bevat grove stengels en kleine bloemetjes en blaadjes. In tegenstelling tot gras wordt luzerne niet op het weiland gedroogd. De kleine blaadjes van luzerne bevatten de meeste voedingsstoffen. Deze kleine blaadjes zullen verloren gaan wanneer luzerne op het land gedroogd, geschud en verpakt wordt. In Nederland wordt daarom de meeste luzerne kunstmatig gedroogd in grote droogovens.
Doordat luzerne kunstmatig gedroogd wordt bevat het eindproduct vaak veel stof. Veel paardeneigenaren ervaren dit als negatief. Dit stof is echter afkomstig van de blaadjes van luzerne, die juist de meeste voedingsstoffen bevatten. In sommige luzerneproducten wordt er olie of melasse toegevoegd om het bladstof te laten binden. Bij enkele luzerneproducten wordt zelfs het blafstof gezeefd, met als resultaat een (blad)stof vrij product waar veel voedingsstoffen in verloren zijn gegaan.
Hooi en luzerne hebben verschillende voedingswaarden. Luzerne heeft een hoger energiegehalte, eiwitgehalte, calciumgehalte en een lager vitamine D gehalte dan (gras)hooi. Luzerne is van nature suikerarm. Hooi bevat gemiddeld 10% suiker. Luzerne daarin tegen bevat gemiddeld slechts 3% suiker. Sommige producenten voegen melasse toe aan de luzerne. Dit verhoogt het suikergehalte, maar in veel gevallen blijft het suikergehalte in luzerne alsnog lager als in hooi.
Luzernebrok
Luzerne is ook verkrijgbaar in brokvorm. Hierbij wordt de luzerne gemalen en in een brokje geperst. Om brok te verkrijgen wordt er vaak gebruik gemaakt van melasse, een stroopachtig bijproduct van de productie van suiker uit suikerruit of suikerbieten.
Luzernebrok heeft minder volume dan luzernevezels. Het neemt minder opslagruimte in beslag en het is gemakkelijker te voeren. Voer jij luzerne als extra ruwvoer voor je paard? Dan is luzernebrok nadeliger. Luzernevezels stimuleren de spijsvertering van je paard, dit effect is bij luzernebrok aanzienlijk lager.
Calcium en fosfor verhouding in luzerne
Luzerne heeft een hoog calciumgehalte. De verhouding tussen calcium en fosfor in luzerne is 4:1. Voor paarden wordt een verhouding tussen calcium en fosfor geadviseerd van 2:1. Het calciumgehalte in luzerne is dus twee keer zo hoog als wenselijk. Een teveel aan calcium verstoort de opname van fosfor, magnesium, ijzer en zink. De scheve calcium/fosfor verhouding kan problemen in de botontwikkeling van het paard veroorzaken.
Voor welke paarden is het voeren van luzerne geschikt?
Door de unieke eigenschappen kan het waardevol zijn om luzerne toe te voegen aan het rantsoen van je paard. Luzerne bevat een hoog eiwitgehalte, gemiddeld 16%. Eiwitten zijn de bouwstenen voor weefsel en spieren. De behoefte aan eiwitten verschilt per paard en is onder andere afhankelijk van de inspanning die het paard verricht.
Jonge paarden, sportpaarden, drachtige merries en dekhengsten hebben een hogere eiwitbehoefte. Luzerne wordt afgeraden bij paarden jonger dan één jaar. Bij veulens is de maag(wand) nog in ontwikkeling en kan luzerne te “scherp” zijn voor de maag.
Hoeveel luzerne aan paarden voeren?
Luzerne is een ruwvoer, maar door het hoge eiwitgehalte en scheve calcium/fosfor verhouding is luzerne niet geschikt als volledig ruwvoer. Krijgt jouw paard weinig ruwvoer of wordt er eerst krachtvoer gevoerd alvorens het ruwvoer te verstrekken? Dan is het verstandig om paar handjes luzerne toe te voegen aan het krachtvoer van je paard. De vezelrijke structuur van luzerne stimuleert het kauwen en de speekselproductie, dit zorgt ervoor dat de spijsvertering op gang komt.
Luzerne door het krachtvoer mengen is ook zeer geschikt voor paarden die te haastig hun krachtvoer opeten. Wanneer het paard krachtvoer onvoldoende kauwt kan een slokdarmverstopping ontstaan. Het voer kan minder goed worden verteerd in de dunne darm en dit kan zelfs leiden tot koliek.
Voer je luzerne om je paard extra energie en eiwitten te geven? Dan is het nodig om een volwassen paard in ieder geval 1 kg – 3 kg luzerne bij te voeren. Weeg je voer altijd na. één voerschep met brok weegt gemiddeld 1 kilogram, terwijl 1 voerschep met luzerne vaak maar 250 gram weegt.
Voer jij je paard meer dan 3 kilogram luzerne per dag? Dan is het belangrijk om het rantsoen aan te vullen met fosfor rijke producten. Hiermee wordt de scheve calcium/fosfor verhouding gecorrigeerd. Fosfor rijke producten voor paarden zijn bijvoorbeeld lijnzaad(olie), granen of zemelen.